Nadzór archeologiczny
Nadzór archeologiczny to najpowszechniejsza forma prowadzenia badań archeologicznych, prowadzonych na terenie budowy objętym ochrona konserwatorską. Nadzór taki wykonuje uprawniony archeolog po wcześniejszy uzyskaniu zgody Konserwatora Zabytków.
Praca archeologa polega na asystowaniu i obserwowaniu prowadzonych prac ziemnych na placu budowy. Celem tych obserwacji jest stwierdzenie, czy na danym terenie występują zabytki archeologiczne. Zazwyczaj nie stwierdza się występowania dużej ilości substancji zabytkowej i nie ma potrzeby stopowania takich prac.
W praktyce dla inwestora oznacza to, że przed rozpoczęciem prac ziemnych należy uzyskać zgodę konserwatorską. Firmy archeologiczne zazwyczaj pośredniczą i pomagają w uzyskaniu takiego pozwolenia. Następnie inwestor ustala termin rozparcia prac ziemnych z archeologiem – tak by ten drugi mógł być obecny przy odkrywce ziemnej. Archeolog na miejscu wykonywania prac ziemnych dokumentuje to co odsłonięto – przy użyciu zdjęć i rysując plany. Gdy zaobserwuje się substancje zabytkową zostaje ona przez archeologa zabezpieczona, a prace ziemne prowadzone są dalej.